مخمور رضا جو ڪتاب ”هينئڙي منجهه هڳاءُ“ - سنڌو پيرزاده (Sindhoo Pirzada)

نئين رُت جو نرالو شاعر

نوجوان شاعر مخمور رضا جي ڪتاب

”هينئڙي منجهه هڳاءُ“
جو مختصر اڀياس

سنڌو پيرزاده

ادي روبينه ابڙو جي شاعريءَ تي لکندي مون لکيو هو ته لاڙڪاڻو صرف سرسبز ۽ شاداب ٻنين، زرخيز زمينن، موهن جي دڙي ۽ سنڌو درياءُ جي ڪري ئي مشهور نه آهي بلڪه هي شهر علم، ادب، فن ۽ موسيقي ۾ به ايترو ئي زرخيز آهي. ان ڳالهه تي ويتر ايمان وڌيو جڏهن لاڙڪاڻي جي نوجوان شاعر مخمور رضا جو ڪتاب ”هينئڙي منجهه هڳاءُ“ مون کي پوسٽ وسيلي مليو.

مخمور جي شاعري ته مون ڪڏهن ڪڏهن فيس بُڪ تي پڙهي هئي ۽ سندس عمر کي ڏسندي مون کي سندس شاعري وڌيڪ پختي لڳي. مخمور جي شاعريءَ ۾ جذبو به آهي، حساسيت به آهي، موسيقيت ۽ رڌم به آهي.

ڪتاب ”ادبي تنقيد جي تاريخ“ - رکيل مورائي (Rakhyal Morai)

نامياري نقاد اڪبر لغاريءَ جو ڪتاب

”ادبي تنقيد جي تاريخ“

رکيل مورائي

ڪڙي ردعمل طور لکندڙ ڪجهه هي چوڻواٿم ته ”سنڌي ادب ۾ تنقيد جي کوٽ آهي. اهي لفظ هاڻ هر لکندڙ شخص ائين ورجائيندو آهي، جيئن ڪنهن به اردوءَ واري کان پڇبو ته اردوءَ جو وڏو شاعر ڪير آهي ته چوندو. مرزا غالب ۽ ڪنهن به سنڌي لکيل پڙهيل کان پڇبو ته چوندو ڀٽائي ۽ ٻنهي جو نه غالب پڙهيل هوندو ۽ نه ئي ڀٽائي. ساڳي ڪار سنڌي تنقيدي ادب سان به آهي، پوءِ به سنڌيءَ ۾ اڌ درجن کن ڪتاب ضرور آهن جن کي تنقيدي ڪتاب چئي سگهجي ٿو پوءِ به چوڻو پوندو ته سنڌي ادب ۾ اڄ تنقيدي ادب جي بنهه  کوٽ آهي. ٻيءَ طرح عالمي تنقيد پڻ پنهنجا ڪيترا نوان پيچرا جوڙِ رهي آهي، جنهن ۾ شايد ڪجهه وڌيڪ سختي آئي آهي.

ڪتاب ”نئون ديرو؛ دل وارن جو ديرو“ - امتياز منگي (Imtiaz Mangi)

ڪتاب ”نئون ديرو؛ دل وارن جو ديرو“

امتياز منگي

جيڪڏهن دنيا جي نقشي کي گول ڦيرائبو ته ائين لڳندو ته ڪو جسماني تنتي سرشتو، گولائي ۾ گهمي رهيو هجي. گهڻو غور سان ڏسبو ته دنگن ۾ قيد رياستون، نيرو آسمان ۽ سمونڊ، صحرائون ۽ تڪراري يا مقبوضه علائقا، آڱرين هيٺان ڍڪجي ويندا. ڪنهن مهل ته نه نقشو سمجهه ۾ ايندو نه پري ڪيل هٿ جون ليڪون. ان نقشي ۾ اهڙي ڪا علامت يا ليجنڊ ڏيکاريل ناهي جيڪا شهر جي ڪيفيت يا قرباني ظاهر ڪندي هجي. هر شهر بس ائين ڏسڻ ۾ ايندو ڄڻ ته ڪنهن پائلٽ جي سهولت لاءِ ليڪيو ويو هجي.

نقشي ۾ ڪجهه عالمي اهميت جا شهر واضح نموني نظر ايندا. جيئن روم، ڪراچي، استنبول، پئرس، لنڊن ۽ واشنگٽن وغيره. وري دماغ ويڙهائبو ته ڪتابن کان وڌيڪ فلمن جا منظر ذهن ۾ ڦرندا.

نثري نظم ۽ ”اٿي اور اللھ سين“ - ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ (Dr. Parveen Moosa Memon)

نثري نظم ۽ ”اٿي اور اللھ سين“

ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ

نثري نظم، نثر جو اهو قسم آهي، جيڪو شاعريءَ سان لاڳاپيل هوندي به نثر جو اهم حصو آهي. هن صنف جي شروعات 1897ع ۾ ٿي، نثري نظم تمام گهڻي مقبوليت سبب هاڻي ادب ۾ خاص جڳهه والاري ٿو. نثري نظم جي باري ۾ ڪجهه معلومات ڏيڻ کان اڳ اهو ڏسڻ ضروري آهي ته ”نثري نظم“ نثر جو حصو آهي يا نظم جو؟

انسائيڪلو پيڊيا ۾ نثري نظم کي هن ريت واضح ڪيو ويو آهي.

Prose poem, brief composition that may contain all the attributes of lyric poetry but that is set on a page as prose. The form was introduced into French literature by Jacques Bertrand. (In 1897)

ويبسٽرس ڊڪشنري هن نموني "Prose Poem" کي تشريح ڪيو آهي.

Prose, poem - A prose composition resembling poetry in emotional tone, use of rhythm, or metaphorical language.

مٿين وصف موجب معلوم ٿئي ٿو ته نثري نظم، شاعري ۽ نثر جو امتزاج آهي. اردو ادب ۾ هن صنف جي شروعات تي ڊاڪٽر انور لکي ٿو ته:

ذڪر زندان جو - علي زاهد (Ali Zahid)

ذڪر زندان جو

علي زاهد

ڀائو مولا بخش چانڊئي جي جيل ڊائريءَ ”ذڪر زندان جو“ جو ٻيو ڇاپو اڄ منهنجي هٿن ۾ آهي. ڀائو مولابخش جنهن پنهنجي سياسي سفر جي شروعات هڪ سياسي ڪارڪن طور ڪئي هئي ۽ اڄ پنهنجي محنتن، محبتن، قربانين، ڏاهپ، ڄاڻ ۽ اهميت سبب ملڪ جي هڪ اهم سياسي شخصيت ۽ اڳواڻ طور اسان آڏو آهي. اهڙا تمام ٿورڙا ماڻهو هوندا آهن، جيڪي سياسي هجڻ باوجود ادبي پڻ هجن، يعني اهڙا ماڻهو جيڪي هڪ ئي وقت سياست جي ميدان تي پنهنجو ڌاڪو ڄمايو بيٺا هجن پر ساڳئي ئي وقت ادب جي صحرائن ۾ به تخليق جا ڪميت ڊوڙائڻ ڄاڻندا هجن. اهڙن ماڻهن جي تخليقن منجھ جيتوڻيڪ سندن فڪر ۽ نظريي جا اولڙا ملندا آهن پر ان هوندي به سندن تحريرن ۾ سماجي پهلو اجاگر ڪيل هوندا آهن. پنهنجي سماج ۾ ٿيندڙ ظلم ۽ جبر تي پڻ سندن قلم جنبش ۾ ايندو آهي ۽ مظلوم ماڻهن جي آهُن ۽ دانهن جا پڙاڏا پڻ انهن جي لکڻين ۾ پسي سگهجن ٿا.