سچل سرمست وٽ جلال جو تصور - ڊاڪٽر شير مهراڻي (Dr Sher Mehrani)

ڊاڪٽر شير مهراڻي

سچل سرمست وٽ جلال جو تصور

فطرت جي سونهن جا ٻه وڏا مظهر آهن، هڪ جمال ٻيو جلال! جمال تي تمام گهڻو لکيو ويو آهي، بحث مباحثا به ٿيا آهن. پر جلال تي تمام گهٽ لکيو ويو آهي. پهريون ڀيرو مشهور ڏاهي لائنجائس (۲۷۳_۲۱۳ع)  ”آن دي سبلائيم“ يعني ”جلال بابت“ ڪتاب لکي جلال کي جمال جو حصو سڏيو. هن چيو هو، سبليميشن (جلال) روح جي عظمت جو پاڇولو آهي ۽ جلال کي ئي سونهن جو اصل محور ۽ مرڪزآهي.

ڊاڪٽر ڄيٺي لالواڻيءَ جو ڪتاب ”ٻني ثقافت“ - ابو رافع (Abu Rafiu)

ابو رافع (Abu Rafiu)

ڊاڪٽر ڄيٺي لالواڻيءَ جو ڪتاب ”ٻني ثقافت“

سنڌ تهذيبي طور ڪيتري قديم آهي، اهو اڄ دنيا جو هر ڏاهو ماڻهو مڃي چڪو آهي. سنڌو تهذيب جي عمر ڪٿڻ لاءِ شايد اڃا وقت جي گهرج آهي، تنهن هوندي به سنڌو تهذيب اهڃاڻوي طور هاڻ موهن جي دڙي جي تهذيب کان گهڻو اڳ جي آهي، اهو نون علمن سان ظاهر ٿي رهيو آهي. سنڌو تهذيب جو دائرو هر ايندڙ وقت ۾ ويڪرو ٿي رهيو آهي، اهڙو اشارو آرڪيالاجيءَ جا ڄاڻو ڏيئي رهيا آهن.

ويجهڙ ۾ ئي، جڏهن ڍولا ويرا جي تهذيب سڃاڻپ ۾ آئي ته سنڌو تهذيب جي قدامت جو وڌيڪ هڪ چٽو مثال ظاهر ٿيو. ڍولا ويرا بابت سنڌيءَ ۾ ڊاڪٽر ڄيٺي لالواڻيءَ جو اهو مقالو جيڪو هُن سنڌ يونيورسٽيءَ ڄامشورو سنڌ ۾ پڙهيو هيو، اهو نهايت اهم مقالو هئو، جيڪو هڪ سنڌي عالم پاران پهريون ڀيرو ئي شايد پيش ڪيو ويو هئو.

تبصرو ”سَلا سچائيءَ جا!“ - مٺل جسڪاڻي (Mithal Jiskani)

مٺل جسڪاڻي

تبصرو ”سَلا سچائيءَ جا!“

اوھان ڇا ٿا سمجھو ته ”سَلا سچائيءَ جا!“، ڪھڙي ٻوٽي يا وڻ جا سلا ھوندا؟ اُھي ڪنھن پوکيا، ڪيئن پوکيا، ڪيئن پرورش ڪري، نپايا، اُپايا؟

”سلا سچائيءَ جا!“ دراصل ڪتاب جو نالو آھي. اوھان ڇا ٿا سمجھو ته اھو ڪتاب ڪھڙي معروف ۽ مقبول ليکڪ جو ۽ ڪھڙي صنف ۾ ڪتاب آھي؟

”سلا سچائيءَ جا!“ ڪتاب، مون کي فقير محمد ڍول سوکڙيءَ طور، مطالعي لاءِ عنايت ڪيو.

ان کان اڳ منھنجي وڏي پٽ اظھار جي دوست زحيب اسلم جروار مون کان پڇيو ھو، ته ”اوھان کي منھنجي مامي جو ڪتاب مليو؟“

نه ملڻ سبب مون ”نه“ ۾ جواب ڏنو، ته ھن چيو ”مون سمجھو اوھان کي فقير محمد ڍول ڪتاب ڏنو ھوندو، پر خير آھي، آئون اوھان کي ڪتاب ڏئي ويندس، پڙھجو.“

عاشق منگي جو ڪتاب ”نئون ديرو دل وارن جو ديرو“ - وحيد محسن (Waheed Mohsin)

تبصرو : وحيد محسن

عاشق منگي جو ڪتاب ”نئون ديرو دل وارن جو ديرو“

ڪتاب اسان جا دوست ھوندا آهن اڄ منهنجي تبصري ھيٺ عاشق منگي جو ڪتاب ”نئون ديرو دل وارن جو ديرو“ جنهن کي نئون نياپو اڪيڊمي ڪراچي مئي 2012 ۾ شايع ڪيو جيڪو ساروڻين تي مشتمل ھڪ بھترين ڪتاب آهي، ان جي اوھان سان آشنائي ڪرايان پيو.

عاشق منگي جو تعلق انهيءَ شھر نئين ديري سان آهي جنهن پنهنجي سڄي حياتي پڙهڻ ۽ پڙھائڻ ۾ گذاري آهي علم، ادب، ٻولي ۽ سياست سان ان جو سٻنڌ مضبوط قسم جو آهي انهيَ ٻل تي لکندو رھي ٿو. شروعاتي دؤر ۾ ڪجهه شاعري به تخليق ڪئي اٿائون ۽ شاعري سان ان جي تعلق ۽ پيار جو اندازو ھن ڪتاب پڙهڻ کان پوء مون کي ٿي ويو، ڇو ته ھن ڪتاب ۾ عاشق منگي سنڌ جي عظيم آفاقي شاعر شاھ لطيف جي شاعري مان ڪافي شعر ھن ڪتاب ۾ مضمون جي نوعيت سان ڏنا آهن ۽ ڪجهه ٻين شاعرن جا چونڊ شعر به ڏنا آهن، پنهنجي شاعري مان به ڪجهه شعر شامل ڪيا آهن جيڪي ڪتاب جي سونهن کي وڌائڻ سان گڏ دلچسپي به پيدا ڪن ٿا.

ڪتاب ”مُونا طُورِ سينا“ جو اڀياس - علي ڏنو جروار (Ali Dino Jarwar)

علي ڏنو جروار

ڪتاب ”مُونا طُورِ سينا“ جو اڀياس

هونئن ته سنڌي ٻولي ۾ روزانو ڪيترائي ڪتاب شايع ٿي رهيا آهن، پر ڪي ڪتاب اهڙا به آهن جن جي تمام گهڻي اهميت آهي. زير نظر ڪتاب ”مُونا طُورِ سينا“ لطيفيات بابت آهي، جيڪو فقير حاجن نظاماڻيءَ جو لکيل آهي. هن ڪتاب ۾ لطيف بابت تمام گهڻي تحقيق ۽ ڄاڻ شامل آهي. هي ڪتاب سمبارا پبليڪشن حيدرآباد پاران مئي 2019ع ۾ شايع ڪيو ويو آهي، جيڪو 256 صفحن تي مشتمل آهي. هن ڪتاب ۾ جيڪي به مضمون شامل آهن سي روزاني ”عبرت“ جي ايڊيٽوريل پيج تي ۽ ”عبرت مئگزين“ ۾ شايع ٿي چڪا آهن.

ڊراما سيريل تي ٻڌل ڪتاب ”سامين سمر سور“ تي هڪ نظر - زرار پيرزادو (Zarar Pirzado)

زرار  پيرزادو (Zarar Pirzado)

محمد علي پٺاڻ جي ٽي وي ڊراما سيريل تي ٻڌل ڪتاب

”سامين سمر سور“ تي هڪ نظر

نامياري اديب محمد علي پٺاڻ جي ٽي وي ڊراما سيريل تي ٻڌل ڪتاب ”سامين سمر سُور“ منهنجي هٿن ۾ آهي.

مان چوندو آهيان ته هڪ جنم ۾ ته ماڻهو هڪ ئي ڪم ڪري سگهي ٿو، ڪو ماڻهو ڪرڪيٽر ئي ٿي سگهي ٿو، هاڪي جو رانديگر ٿي سگهي ٿو، انجنيئر، ڊاڪٽر ٿي سگهي ٿو، راڳي يا اداڪار ٿي سگهي ٿو پر محمد علي پٺاڻ ۽ اسانجن اديبن ۾ اها ڪمال جي صلاحيت آهي ته اُهي ڪيترن ئي محاذن تي ڪم ڪن ٿا ۽ هڪ جنم ۾ ڪيترن ئي جنمن جو ڪم اڪلائي وجهن ٿا.

ڪتاب ”سامين سمر سُور“ ۾ محمد علي پٺاڻ هڪ ڊراما نگار طور نظر اچي ٿو جڏهن ته ان جي سڃاڻپ جا ڪيترا ئي سگهارا حوالا آهن. پاڻ ڪهاڻيڪار، شاعر، ڪالم نگار، ناول نويس، سفرناما نويس، نقاد، ادبي ڪارڪن ۽ سنڌي ادب جي شعبي جا استاد آهن.

هيڻن جو الله تبصرو: حسيب ڪانهيو (Haseeb Kanhyo)

تبصرو: حسيب ڪانهيو (Haseeb Kanhyo)

هيڻن جو الله

The God Of Small Things

ليکڪه: ارونڌتي راءِ

مترجم: منور سراج

جيڪڏهن هينئر تائين اوهان ارونڌتي راءِ جو هي ناول نه پڙهيو آهي ته ممڪن آهي ته اوهان هن جي مشهوري مان اهو اندازو لڳائيندا ته شايد انهي ناول جي ڪهاڻي بنهه نئين ۽ ڪمال جي هوندي يا اوهان سمجهندا هوندا ته ليکڪه شايد ڪو اڻ ڇهيل موضوع کنيو هوندو يا اوهان اهو اندازو لڳائيندا ته شايد هن ناول جي ترتيت يا اسلوب ڏاڍو خوبصورت هوندو. پر سائين منهنجا هن ناول ۾ اهڙو ڪجهه به ڪونهي. هن ناول جي جهلڪ اوهان ڏسڻ چاهيو ٿا ته ليکڪه جو پنهنجو حُليو ئي ڏسي وٺو. هن ناول جي حالت سندس وارن جهڙي ئي بي ترتيب آهي، هن ناول جا باب به سندس شرٽ جي بٽڻن جيان هيٺ مٿي ٿيل آهن ۽ هن ناول جي ڪهاڻي به هن جي چهري جهڙي آهي، بس نارمل.